Basa jeung Sajarah Sunda

Umumna mah urang Sunda maké basa Sunda (aya sababaraha basa wewengkon, nu masing-masing boga ciri) dina paguneman sapopoé, ngan ka dieunakeun, basa Sunda téh beuki kadéséh ku basa gaul lianna, utamana ku basa Indonésia salaku basa nasional di Indonésia. Di wewengkon wates atawa nu sacara tradisional loba sélér séjén (Jawa), ilahar ogé dipaké basa campuran (Jawa Réang, Jawa Sérang), gumantung jeung saha ngobrolna. Kadéséhna basa Sunda ku basa Indonésia dipangaruhan ku sababaraha hal, di antarana ku sabab basa Sunda teu kungsi dipakéna sacara formal, ayana béda basa wewengkon nu kadang dianggap nyusahkeun (sieun salah), sarta lobana sélér séjén nu datang ka Tatar Sunda.

Masarakat Sunda tradisional geus wanoh jeung istilah sajarah, carita, jeung wawacana, nu sadayana nuju ka karya nu ngadadarkeun sajarah ngeunaan hiji hal. Catetan sajarah ngeunaan tatar Sunda nu leuwih heubeul, kapanggih dina prasasti-prasasti. Anu pangheubeulna téh nyaéta prasasti Tugu, titinggal Purnawarman (395-434), raja Tarumanagara ahir abad ka-4/awal abad ka-5. Dadaran sajarah Sunda pangkolotna nu geus kapanggih nepi ka ayeuna nyaéta Carita Parahyangan, ditulis kira taun 1580 M. Salajengna, naskah-naskah nu medar sajarah di antarana Carita Ratu Pakuan, Carita Waruga Guru, jeung Carita Waruga Jagat. Karya-karya ieu lolobana dijieun dina mangsa masih ngadegna karajaan Sunda.